Amerika’da, okul çağındaki milyonlarca kız ve erkek çocuk rekreasyonel ve okullar arası sporlara katılmaktadır. Nitelikli bir genç sporcu antrenörünün rehberliği altındaki genç sporcular spora özgü teknik ve taktiksel özellikleri öğrenebilir, fiziksel yetenekleri hakkında özgüven kazanabilir, liderlik yeteneklerini geliştirebilir ve ortak bir hedefin peşinde çalışmayı öğrenebilirler. Ayrıca, uygun davranışları modelleyen ve genç sporcuların psikososyal özgünlüğüne yönelik bir antrenörlük felsefesi geliştiren genç sporcu antrenörleri, ilham verdikleri gençlere olumlu olarak yaşam boyu dersler verebilirler. Ancak, pediatrik bilgide temel bir anlayışa sahip olmayan ve gençlerin sadece minyatür yetişkinler olduğuna inanan bir genç sporcu antrenörüne ebeveynler ne kadar güven duyabilir?
Beden eğitimi öğretmenleri ve pediatrik egzersiz uzmanları hariç, çok az sayıda genç sporcu antrenörü, özellikle çocuk ve ergenlerin eğitim gereksinimlerini karşılayan pedagoji, kinesiyoloji ve egzersiz fizyolojisi eğitimi almaktadır. Bu çalışma alanındaki ileri düzey derslerde bile, motor gelişim, atletik kondisyon ve spor psikolojisi alanlarındaki yeni araştırmalarla güncel kalmak zordur. Buradaki tüm sorunları yeterince ele alamasakta temel olarak adlandırdığımız birkaç ilkeyi anlamak önemlidir.
Genç sporcu antrenörleri; teknik becerilere ve sportif performansa odaklamak yerine, eğlenmenin, yeni şeyler öğrenmenin ve fiziksel aktiviteye hayat boyu ilgi duymanın önemini vurgularken, çocukluk ve ergenliğin farklılığını anlamalıdır.
1- Genç sporcular, minyatür yetişkinler değillerdir:
Genç sporcu ne kadar büyük ve güçlü olursa olsun, antrenörler çocuk ve ergenlerin hala büyüdüğünü, geliştiğini ve olgunlaştığını fark etmelidir. Bu nedenle, gençlerin spora katılımı için fiziksel hazırlığa özel bir yaklaşım gerekmektedir. Genç bir sporcu için uygun antrenmanın nelerin oluşturduğunu; bireyin nöromuskular gelişmişliği, posturü, hareket mekaniği, psikososyal gelişimi ve fiziksel gelişim düzeyi belirler.
‘Acı yoksa, kazanç yok’ gibi felsefeler genç sporculara dayatılmamalıdır.
2- Kondisyonel hazırlığa önem verin:
Bir gencin spora katılımı, rekabet ile başlamamalıdır. Bireysel zayıflıklara ve iyileştirilmesi gereken alanlara yönelik koşullandırmalar ve eğitim içerikleri uygulanmalıdır. Sporla ilgili yaralanmaların tamamının ortadan kaldırılması gerçekçi olmamakla birlikte, gözlemciler hem akut hem de aşırı kullanım sakatlıklarının %15-50 azaltılabileceğini düşünmektedir.
3- Erken yaşta branşta özelleşmenin önüne geçin:
Çeşitli spor aktivitelerine katılmak, tek branşa katılımla daha sık ilişkili olan kas-iskelet sistemi sakatlıklarını azaltmaktadır. Genç sporcular, farklı gruplarla ve farklı ortamlarda, çeşitli egzersizlere maruz bırakılmalıdır. Böylece neyi sevdiklerini fark keşfederlerken, fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişim düzeylerini en üste taşıyabilirler.
4- Fiziksel okuryazarlığı geliştirin:
Antrenörler eğitimlerde motor beceri yeterliliğini geliştirmenin önemine ve atletikliği artırmadaki rolüne yer vermelidir. Daha ileri ve spora özgü, çeviklik, denge, koordinasyon ve hız gerektiren temel lokomotor becerileri ve nesne kontrol becerilerini ilerleyen gelişim dönemlerinde kazandırmayı hedeflemelidir. Spora özgü becerilerden önce, temel becerilere hakim olunmalıdır. Temel motor becerilerde uzmanlaşan genç sporcunun, zorlu aktivitelere katılımı daha keyifli bulması olasıdır.
5- Az yüklenmek aşırı yüklenmekten iyidir:
Her yaştan sporcuyla antrenman yapmak; sert antrenman talebini, daha az yoğunluklu antrenman talebiyle dengelemeyi içerir. Adaptasyon için iki talep de gereklidir. Başarılı genç sporcu antrenörleri, kaliteli hareket modelleri geliştirmenin ve tekniği az yoğunluklu antrenmanlarla geliştirmenin önemini anlar. İyi planlanmış ve dengelenmiş bir uygulama, antrenman ve rekabet ortamı, bir sporcunun kariyeri boyunca gelişimini optimize edecektir.
6- Pozitif eğitime odaklanın:
Genç sporcuları antrenman veya müsabakadaki performansından dolayı öven antrenörler, sporcuların kendilerine olan güvenini ve performansını bu yolla geliştirebilir. Genç sporculara başarılı olma şansı verin ve kendilerinden ne beklediklerini anlamalarına yardımcı olun. Bunun sonucunda, genç sporcuların hataları öğrenme sürecinin bir parçası olarak görme ve motivasyonlarını artırmak için başarısızlıkları kullanma ihtimalleri artar. Gençler için en önemli gerekçeler; fiziksel yeterliliği geliştirmek ve göstermek, sosyal kabul ve destek almak ve eğlenmektir.
7- Toparlanmayı en üst düzeye çıkarın:
Antrenörler, genç sporcularının dinlenme sürelerinde ne yaptığını gözlemlemelidir. Antrenmanlar, yarışmalar ve kondisyon etkinlikleri sporcu üzerinde büyük bir stres yaratır. Fazla yüklenme (overuse) ve yaralanma tükenmişliğe neden olacağından yeterli toparlanmanın önemi üzerinde durulmalıdır. Toparlanma stratejileri arasında; yeterli hidrasyon, yeterli beslenme, uygun stretching stratejileri ve her gece 8-9 saat uyku yer alabilir.
8- Başarı, ergojenik desteğin değil, çalışmalarının sonucudur:
Antrenörler ve genç sporcular, ‘’kas hacminde ve performansında garantili’’ sloganıyla beslenme firmalarının reklam bombardımanına uğrar. Doğru beslenme ve yeterli toparlanmanın önemini kabul ederken, genç sporcular en iyi ergojenik yardımın nitelikli antrenmanlarına düzenli olarak katılması olduğunu fark etmeliyiz.
9- Genç sporcularla iletişimde kalın:
Başarılı genç sporcu antrenörleri, iyi dinleyicidirler. Bireysel ihtiyaçları, yetenekleri ve özgün ifadeleri tanırlar. Her sporcunun adını öğrenmek, endişelerini gidermek, cesaret vermek ve ilgi göstermek için zaman ayırın. Antrenman eğlence sağlarken, hem teşvik edici hem de zorlayıcı olmalıdır. Genç sporcu antrenöre ve takıma bağlı olduğunda, uyumsuz davranışlarda bulunma olasılığı daha düşüktür. Sporcularıyla bağ kurmayan antrenörler, onları teşvik etmekte çok zorlanırlar.
10- Uzun vadeli hedeflerde bulunun:
Sorunlara hızlı çözümler aranmasına rağmen; performansı optimize etmek, yaralanma riskini düşürmek, bırakma olasılığını azaltmak için uzun süreli atletik performans gelişim planı uygulayın ve elit düzeyde sporcular yetiştirin. Ne yazık ki genç yaştaki sporculara, ebeveynleri tarafından rekabet fazlaca vurgulanmakta ve atletik performans gelişimi gözden kaçırılmaktadır. Atletik başarının kısa yolu yoktur. Yetenekli bir sporcunun elit seviyeye ulaşabilmesi için 8-11 yıl antrene edilmesi önerilmektedir.
11- Başarının sihirli değneği ve sırrı yoktur:
Genç sporcularda atletik performansı geliştirecek en uygun setler ve tekrarlar kombinasyonu ya da büyülü bir egzersiz grubu yoktur. Aksine, antrenman programlarının sonucunu belirleyecek olan ebeveyn ve antrenör desteği ile program değişkenlerinin zaman içindeki mantıklı ve sistematik ilerlemesidir. Atletik başarıya ulaşmak için hiçbir sır, kısa yol ve gizli antrenman tekniği yoktur. Uygun eğitim ve beceri gelişiminde ancak uzun vadeli bağlılık elit sporcular yaratabilir.
12- Öğrenmeyi bırakmayın:
İyi niyet ve genç sporcularla çalışmaya duyulan istek yeterli değildir. Antrenör eğitimi, uzun vadeli oyuncu gelişiminin temelidir. Koçların kendi deneyimlerinden öğrenmesi gerekir; dergiler okuyun, konferanslara katılın, diğer profesyonellerle fikir alışverişinde bulunun. En başarılı genç sporcu antrenörleri; eski alışkanlıklarını değiştirmeye ve yeni beceriler öğrenmeye istekli olanlardır. Antrenörler; antrenman sanatı ve bilimi hakkında daha fazla bilgi edinerek, antrenmanları her bireyin gelişimsel ve antrenman yaşına uyarlayarak sporcuları en iyi hale getirmek için hazırlamalıdır.
ÇEVİRİ: Bahar ÖKSÜZOĞLU
YAZAN: Avery D. Faigenbaum
Comments